Kenmerken Learning Communities

Er zijn uiteenlopende beelden over wat een learning community is en een eenduidige, allesomvattende definitie van wat het precies is, is daarom ook lastig te formuleren. Wel kan gesteld worden dat elke learning community een aantal kenmerken heeft.

Een learning community heeft als doel om bij te dragen aan maatschappelijke vraagstukken en een gezamenlijke ambitie te realiseren. Hierbij staat het aanpakken van wicked problemen centraal. Dit zijn complexe en hardnekkige problemen waarvoor geen eenduidige oplossing bestaat.

Binnen de learning community staat het combineren van Werken, Innoveren en Leren (WIL driehoek) centraal met als doel om tot oplossingen te komen. Dit gebeurt door middel van publiek-private samenwerking, waarbij de verschillende partijen hun kennis en expertise inzetten. De learning community werkt volgens het quadruple helix model, waarbij er wordt samengewerkt tussen verschillende sectoren, zoals onderwijs- en kennisinstellingen, bedrijfsleven, overheden en maatschappelijke organisaties. 

Een belangrijk kenmerk van de learning community is het langdurig commitment van de verschillende partijen. Hierdoor ontstaat er een sterke band en kunnen er duurzame oplossingen worden ontwikkeld. Door gezamenlijk te werken aan maatschappelijke vraagstukken en wicked problems, draagt de learning community bij aan het realiseren van een betere wereld.

Hieronder worden de verschillende kenmerken kort toegelicht:

BIJDRAGE MAATSCHAPPELIJKE VRAAGSTUKKEN
Nederland staat voor grote maatschappelijke, sociale, technologische, ecologische en economische uitdagingen, bijvoorbeeld op het gebied van vergrijzing, duurzaamheid, digitalisering, segregatie en onderwijskwaliteit. Deze problemen overstijgen vaak de expertise van individuele organisaties of sectoren en vereisen een holistische en multidisciplinaire aanpak. Een learning community wordt gezien als dé plek waar mensen zich kunnen ontwikkelen en sociale en technologische innovaties sneller in de praktijk worden gebracht. Afzonderlijk kunnen de partijen de maatschappelijke problemen niet oplossen maar wel als ze hun krachten bundelen.

WICKED PROBLEM
De maatschappelijke vraagstukken waarvoor learning communities worden gestart, zijn vaak erg ingewikkeld en moeilijk op te lossen (wicked problems). Dit komt doordat deze vraagstukken over organisatie- en systeemgrenzen heen gaan en worden gekenmerkt door onderlinge afhankelijkheden (complexiteit). Er is sprake van voortdurend veranderende omstandigheden, zoals bijvoorbeeld technologische ontwikkelingen (onzekerheid) en er zijn verschillende belangen in het spel. Bovendien is er veelal geen gedeeld beeld over wat het probleem is en over de oplossingsrichtingen (fragmentatie).

GEZAMENLIJKE AMBITIE
Een gezamenlijke ambitie betekent dat alle partijen dezelfde doelen nastreven en zich hiervoor willen inzetten. Dit zorgt voor een gevoel van gemeenschappelijkheid en betrokkenheid, wat de samenwerking versterkt en bevordert. Bovendien draagt een gezamenlijke ambitie bij aan een gedeeld begrip van het probleem en van de oplossingsrichtingen. Door de verschillende perspectieven van de partijen samen te brengen, kan er een bredere en diepgaandere analyse van het probleem worden gemaakt. Dit vergroot de kans op het vinden van een effectieve oplossing die aansluit bij de behoeften van alle betrokken partijen.

WERKEN, INNOVEREN EN LEREN (WIL DRIEHOEK)
Een learning community heeft tot doel het collectief vermogen te vergroten van leren, werken en innoveren. Dit vermogen heeft zowel betrekking op het vermogen van de (beroeps)bevolking om zich aan te passen aan veranderende beroepen en werkpraktijken als het innovatie- en verdienvermogen van organisaties en bedrijven. Het samenwerken binnen deze ’WIL-driehoek’ is het hoofdkenmerk van een learning community, omdat het zorgt voor een collectieve intelligentie, waarin kennis en vaardigheden gebundeld worden om gezamenlijk oplossingen te vinden, die de individuele partijen anders niet hadden kunnen realiseren.

PUBLIEK-PRIVATE SAMENWERKING
Een publiek-private samenwerking (pps) is een samenwerkingsverband tussen een publieke sector, zoals de overheid, en een private sector, zoals een bedrijf. Alle learning communities zijn een publiek-private samenwerking maar, omgekeerd, niet alle pps-en zijn een learning community. Om een learning community te zijn dient er zowel samengewerkt te worden op innoveren, als werken en leren. 

QUADRUPLE-HELIX
In een learning community komen en werken verschillende typen stakeholders samen. Er is sprake van een 'quadruple helix' als bedrijven, onderwijs/kennisinstellingen, overheden en burgers samen een actieve rol spelen in het creëren van nieuwe kennis, technologieën, producten en diensten. Het perspectief van elke actor in deze quadruple helix samenwerking is uniek en levert essentiële kennis en input om collectieve doelen te realiseren.  

LANGDURIG COMMITMENT
Kenmerkend voor een learning community is de langdurige samenwerking tussen de deelnemers. Dit betekent dat het niet gaat om een project met een specifieke einddatum, maar om een continu proces van samen werken, innoveren en leren. Het is dus van belang om te werken aan het verduurzamen van de samenwerking, zodat de learning community op lange termijn kan blijven bestaan en zich verder kan ontwikkelen. In deze starterkit hebben we het dus over een learning community op macro niveau (regionaal overstijgende samenwerking) - of op meso niveau (regionale samenwerking) en niet over een micro learning community (project niveau).