Leven lang ontwikkelen en omscholen

Met een krimpende beroepsbevolking en snelle technologische ontwikkeling is het van belang dat werkenden en werkzoekenden goed inzetbaar blijven. Naast een relevant aanbod op het gebied van leven lang ontwikkelen dient ook aandacht besteed te worden aan bewustwording bij medewerkers en het verbeteren van de leercultuur in bedrijven en organisaties. Het behouden/vergroten van de inzetbaarheid van personeel zit ook in het creëren van goede randvoorwaarden waarbinnen het werk plaatsvindt. Leven lang ontwikkelen kan ook gericht zijn op omscholing om cross-sectorale mobiliteit te bevorderen.

Met de actie-agenda leven lang ontwikkelen (LLO) zet de SER zich in om een positieve en vanzelfsprekende leercultuur te bevorderen. Op deze themapagina zijn voorbeelden te vinden van wat er zoal in regio’s en sectoren gebeurt op het gebied van LLO. 

Afhankelijk van de specifieke human capital uitdaging kan een keuze gemaakt worden tussen formele, langdurige onderwijstrajecten en (in)formele kortdurende onderwijstrajecten. De afweging houdt onder andere verband met de vraag hoeveel nieuwe kennis dient te worden overgedragen en hoe lang deze kennis actueel blijft. In sommige sectoren gaan de ontwikkelingen dusdanig snel (bijv IT) dat bijscholing door middel van korte cursussen meer voor de hand ligt. Ook de doelgroep speelt hierbij een rol. Voor het MKB is het vaak lastiger om medewerkers lange opleidingstrajecten te laten doorlopen. Gespecialiseerde private aanbieders van korte cursussen zijn bijvoorbeeld Mikrocentrum als opleider voor de high-tech en maakindustrie en Installatiewerk Nederland als opleider in de elektro- en installatietechniek. 

Een hele praktische aanpak om leren op de werkvloer te stimuleren is om ervaren werknemers te leren hoe zij minder ervaren collega’s kunnen opleiden en coachen. Ook kunnen medewerkers worden getraind als ambassadeur om collega’s te stimuleren tot een leven lang ontwikkelen. Meer informatie. Met slimme digitale tools kan content op een aantrekkelijke manier worden aangeboden, denk aan gaming, e-learning en online (instructie)video’s. Ook kan kennis van ervaren medewerkers hiermee goed worden geborgd.  

Naast het inzetbaar houden van medewerkers, kan Leven Lang Ontwikkelen ook gericht zijn op omscholing om cross-sectorale mobiliteit mogelijk te maken. Enkele voorbeelden van succesvolle omscholingsprogramma’s:
FastSwitch is een landelijk platform voor innovatieve omscholingstrajecten van de publieke hogescholen in Nederland. FastSwitch richt zich op de omscholing naar kansrijke beroepen in de tekortsectoren onderwijs, zorg, techniek en IT. Hieronder vallen o.a. de succesformules Make IT Work en Be an Engineer.

Meer voorbeelden:

• Lefgozer! helpt zij-instromers met een carrièreswitch met zekerheid naar de ouderenzorg in Noordoost- en Zuidoost-Brabant. 
• WE IT is een samenwerkingsverband van bedrijven, opleiders en overheden in Zuid-Holland dat als doel heeft om mensen om- en bij te scholen naar banen in/met ICT. 
• Pathways is een IT-oriëntatietraining, aangeboden door Techgrounds, met als doel om verborgen talenten te activeren. 
• CODAM en GAP Academy zijn voorbeelden van programma’s die zich specifiek richten op groepen die nu nog langs de kant staan. Ook De Beroepentuin zet zich in om mensen met enige achterstand tot de arbeidsmarkt in korte tijd bij te scholen en aan een betaalde baan te helpen bij de overheid en het bedrijfsleven, in het bijzonder het MKB.

In het beroepsonderwijs vraagt de steeds veranderende arbeidsmarkt om een flexibeler systeem; modulair onderwijs dat meebeweegt met de praktijk. Een onderwijssysteem waarin publiek-private samenwerkingsverbanden opleidingen in het beroepsonderwijs kunnen aanbieden om (snel) mensen bij of om te scholen. Een goed voorbeeld is Smart Makers Academy, een publiek-privaat samenwerkingsverband dat antwoord biedt op de groeiende vraag naar medewerkers met verstand van Smart Technology en persoonlijke vaardigheden gericht op een leven lang ontwikkelen, creativiteit en ondernemerschap in de metropool regio Amsterdam.

Beter organiseren van werk
In een tijd waarin overal personeelstekorten bestaan is het van belang om ook aandacht te besteden aan het behouden van mensen, o.a. door het beter organiseren van werk rond de schaarse professionals. Sociale innovatie en flexibilisering spelen hierbij een belangrijke rol. Het behouden of zelfs vergroten van de inzetbaarheid van personeel zit niet alleen in opleiding/training (nieuwe skills), maar zeker ook in het creëren van goede randvoorwaarden waarbinnen het werk plaatsvindt. Het beperken van uitstroom is een belangrijke manier om het personeelstekort aan te pakken. Dit vergt o.a. voldoende aandacht voor goed werkgeverschap. Op deze themapagina van de SER is meer informatie te vinden over duurzame inzetbaarheid en voorbeelden waarmee organisaties, werknemers en werkzoekenden duurzame inzetbaarheid kunnen vormgeven. Een mooi voorbeeld is Volandis een kennis- en adviescentrum voor duurzame inzetbaarheid in de bouw en infrastructuur, opgezet onder aanvoering van Bouwend Nederland, CNV en FNV.